การตรวจด้วยสายสวนพบความดันในหัวใจห้องซ้ายล่างในขณะหัวใจบีบตัวสูงกว่าความดันในหลอดเลือดแดงใหญ่มากกว่า 40 มิลลิเมตรปรอท การรักษามีสองวิธีคือ การผ่าตัดหัวใจแบบเปิด และการรักษาโดยใช้สายสวนบรรจุลิ้นหัวใจผ่านทางหลอดเลือดแดงที่ขาหนีบ การรักษาวิธีหลังนี้ควรใช้ในคนไข้อายุมากกว่า 75 ปี เพราะลิ้นหัวใจเทียมที่ใช้เป็นลิ้นเนื้อเยื่อซึ่งมักมีอายุใช้งานประมาณ 10 ปี ส่วนการผ่าตัดหัวใจแบบเปิดถ้าใช้ลิ้นหัวใจเทียมโลหะจะมีความคงทนตลอดชีวิตคนไข้ แต่คนไข้ต้องรับประทานยาป้องกันไม่ให้เลือดแข็งตัวง่ายคือ ยา warfarin มักจะแนะนำในคนไข้อายุน้อยกว่า 65 ปี และถ้าคนไข้อายุเกิน 65 ปี แนะนำให้ใช้ลิ้นเนื้อเยื่อซึ่งจะมีความคงทนประมาณ 10-15 ปี และไม่ต้องรับประทานยาลดการแข็งตัวของเลือด

การรักษาโรคลิ้นหัวใจตีบและไอออกเลือดจากโรคหลอดลมโป่งพองโดยการผ่าตัดผ่านแผนกลางหน้าอกพร้อมกันเดลินิวส์

อาการไอออกเลือดเกิดจากหลายสาเหตุเช่น มะเร็งปอด วัณโรคปอดชนิดเรื้อรังโดยเฉพาะถ้ามีเชื้อราชนิด aspergillus อยู่ในโพรงในปอดที่ถูกทำลายโดยเชื้อวัณโรค โรคหลอดลมโป่งพอง bronchiectasis ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อปอดและหลอดลมตั้งแต่อายุน้อย ๆ จนเกิดการทำลายของผนังหลอดลมบางส่วนทำให้หลอดลมโป่งพองเกิดการติดเชื้อง่าย และอาจมีเลือดออกจนอาจเป็นอันตรายจากการสำลักเลือด การถ่ายภาพเอกซเรย์อาจช่วยบอกสาเหตุที่คนไข้ไอออกเลือดได้ การตรวจด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ทำให้การวินิจฉัยถูกต้องขึ้น

การรักษาโรคลิ้นหัวใจตีบและไอออกเลือดจากโรคหลอดลมโป่งพองโดยการผ่าตัดผ่านแผนกลางหน้าอกพร้อมกันเดลินิวส์

คนไข้ชายไทยอายุ 76 ปีประวัติเดิมเคยผ่าตัดบายพาสหลอดเลือดหัวใจเมื่อ 5 ปีก่อนเพราะหลอดเลือดหัวใจเส้นซ้ายหลักตีบตันรุนแรง ในขณะนั้นคนไข้มีลิ้นแอออร์ติคตีบเล็กน้อยจึงไม่ได้เปลี่ยนลิ้นหัวใจไปด้วย คนไข้สบายดี ในระยะ 1 เดือนหลังมีอาการเหนื่อยง่ายกว่าปกติ ตรวจด้วยเครื่องสะท้อนคลื่นเสียงหัวใจพบลิ้นแอออร์ติคตีบรุนแรง มีรูเปิดเล็กกว่า 1 ตารางเซนติเมตร 1 สัปดาห์ก่อนมาโรงพยาบาลคนไข้ไอเป็นเลือดสด ๆ ปริมาณมากไปโรงพยาบาลต่างจังหวัดทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์พบปอดกลีบขวากลางแฟบ และมีหลอดลมโป่งพอง( bronchiectasis) ในปอดกลีบนี้ด้วย เลือดหยุดเอง อยู่โรงพยาบาล 3 วันแพทย์ให้กลับบ้าน ได้แนะนำให้คนไข้ผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจโดยการเปิดแผลเก่ากลางหน้าอก วางแผนใช้ลิ้นเนื้อเยื่อและจะตัดปอดกลีบขวากลางออกด้วยพร้อมกันเลย การผ่าตัดไม่มีภาวะแทรกซ้อน คนไข้ฟื้นตัวเป็นปกติและกลับบ้านหลังการผ่าตัด 7 วัน อาการเหนื่อยดีขึ้นและไม่ไอเป็นเลือด

การรักษาโรคลิ้นหัวใจตีบและไอออกเลือดจากโรคหลอดลมโป่งพองโดยการผ่าตัดผ่านแผนกลางหน้าอกพร้อมกันเดลินิวส์หลอดลมโป่งพองปอดด้านขวา กลีบกลาง

ทางเลือกการรักษาในคนไข้รายนี้ต้องตัดปอดกลีบที่เลือดออก แต่เนื่องจากลิ้นหัวใจตีบรุนแรง การตัดปอดจะไม่ปลอดภัยถ้าไม่เปลี่ยนลิ้นหัวใจก่อน ถ้าเลือกจะเปลี่ยนลิ้นโดยสายสวนก็อาจทำได้ โดยเปลี่ยนลิ้นก่อนแล้วค่อยผ่าตัดปอด ค่าใช้จ่ายโดยรวมจะสูงมากเพราะลิ้นสายสวนอย่างเดียวก็มีราคาประมาณ 1 ล้านบาท และยังมีความเสี่ยงต่อการไอเป็นเลือดหลังจากรักษาหัวใจและรอผ่าตัดปอด การใช้ยาต้านเกร็ดเลือดหรือยาป้องกันไม่ให้เลือดแข็งตัว (warfarin) หลังเปลี่ยนลิ้นหัวใจจะทำให้เลือดออกง่ายและหยุดยาก บังเอิญในคนไข้นี้เลือดออกจากปอดกลีบขวากลางซึ่งสามารถผ่าตัดผ่านแผลกลางหน้าอกที่ใช้ในการผ่าตัดเปลี่ยนลิ้นหัวใจได้ การผ่าตัดพร้อมกันจึงเป็นทางเลือกที่ดี ประหยัดและปลอดภัยกว่า

การรักษาโรคลิ้นหัวใจตีบและไอออกเลือดจากโรคหลอดลมโป่งพองโดยการผ่าตัดผ่านแผนกลางหน้าอกพร้อมกันเดลินิวส์

ในกรณีที่มีโรคของปอดที่ต้องผ่าตัดในคนไข้ต้องผ่าตัดหัวใจ มักทำการผ่าตัดเป็นสองครั้ง คือ ผ่าตัดหัวใจก่อนแล้วผ่าตัดปอดในครั้งต่อไป ซึ่งอาจจะรอจนคนไข้เริ่มฟื้นตัวจากการผ่าตัดหัวใจ อาจกินเวลา 1-2 เดือนขึ้นกับการฟื้นตัวคนไข้ และความเร่งด่วนของโรคของปอด คนไข้ที่มีเลือดออกจากหลอดลมและปอดเป็นภาวะเร่งด่วน เพราะอาจมีเลือดออกซ้ำได้โดยระยะเวลาไม่แน่นอน และการมีเลือดออกแต่ละครั้งก็อาจเป็นอันตรายต่อชีวิตของคนไข้ได้เพราะเลือดอาจออกมากแล้วท่วมไปหลอดลมของปอดกลีบอื่น ๆ ทำให้เกิดภาวะหายใจล้มเหลว มีออกซิเจนในร่างกายต่ำ การแก้ปัญหานี้ได้ในการผ่าตัดเดียวกับหัวใจจะเป็นการช่วยให้ชีวิตคนไข้มีความปลอดภัยยิ่งขึ้น

การรักษาโรคลิ้นหัวใจตีบและไอออกเลือดจากโรคหลอดลมโป่งพองโดยการผ่าตัดผ่านแผนกลางหน้าอกพร้อมกันเดลินิวส์

ข้อมูลจาก รศ.นพ.กิตติชัย เหลืองทวีบุญ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยกรรมทรวงอก หลอดเลือดและหัวใจ โรงพยาบาลพญาไท 1 และ 2 / www.phyathai.com

การรักษาโรคลิ้นหัวใจตีบและไอออกเลือดจากโรคหลอดลมโป่งพองโดยการผ่าตัดผ่านแผนกลางหน้าอกพร้อมกันเดลินิวส์

นายแพทย์สุรพงศ์  อำพันวงษ์

การรักษาโรคลิ้นหัวใจตีบและไอออกเลือดจากโรคหลอดลมโป่งพองโดยการผ่าตัดผ่านแผนกลางหน้าอกพร้อมกันเดลินิวส์