‘ชุมชนแม่โถน้อย’ บนยอดดอยสูงของจังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งเป็นถิ่นฐานของชาวกะเหรี่ยงผู้มีวิถีชีวิตเรียบง่ายและพึ่งพาการปลูกข้าวโพดเป็นหลัก ได้เผชิญหน้ากับความท้าทายทางเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมมาอย่างยาวนาน การทำไร่ข้าวโพดแบบดั้งเดิมที่ส่งผลให้เกิดการเผาป่าเพื่อเตรียมพื้นที่เพาะปลูกในแต่ละปี นอกจากจะสร้างความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมและก่อให้เกิดปัญหาหมอกควันและฝุ่นละออง PM 2.5 แล้ว ยังไม่สามารถสร้างรายได้ที่มั่นคงให้กับชุมชนได้อย่างยั่งยืน

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์

ท่ามกลางความท้าทายเหล่านี้ ภูมิปัญญาการทอผ้าอันเป็นเอกลักษณ์ของชาวกะเหรี่ยงกลับกลายเป็นโอกาสใหม่ในการสร้างรายได้และพัฒนาชุมชน ‘จีรพันธ์ บุญมา’ และ ‘ชุณวัณ บุญมา’ สองพี่น้องผู้ริเริ่มกิจการเพื่อสังคม ‘คาเรน ดีไซน์’ (Karen Design)ได้นำเอาผ้าทอกะเหรี่ยงดั้งเดิมมาออกแบบและพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ที่ทันสมัยและตอบโจทย์ความต้องการของตลาด ทั้งเสื้อผ้าแฟชั่นและโคมไฟจากเปลือกข้าวโพด ซึ่งเป็นการนำวัสดุเหลือทิ้งจากการเกษตรมาสร้างมูลค่าเพิ่ม

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์

ความสำเร็จของคาเรน ดีไซน์ ไม่เพียงแต่มาจากความคิดสร้างสรรค์ในการออกแบบผลิตภัณฑ์ แต่ยังมาจากการเข้าร่วมโครงการ ‘พลังเปลี่ยนแปลงเพื่อสังคม’ (Banpu Champions for Change: BC4C) ซึ่งเป็นโครงการที่มุ่งส่งเสริมกิจการเพื่อสังคมให้เติบโตอย่างยั่งยืน การได้รับทุนสนับสนุนและการถ่ายทอดองค์ความรู้จากโครงการฯ ช่วยให้กิจการดังกล่าวสามารถพัฒนาและสร้างรายได้ได้อย่างรวดเร็วภายในระยะเวลาเพียง 1 ปี นอกจากนี้ ยังสามารถสร้างงานและกระจายรายได้กลับคืนสู่ชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์

สำหรับการเปลี่ยนแปลงเพื่อความยั่งยืนในชุมชนที่คาเรน ดีไซน์ ได้ดำเนินการในช่วงที่ผ่านมา มีดังนี้

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์

เมื่อภูมิปัญญาทอผ้ากะเหรี่ยงพบกับดีไซน์ร่วมสมัย: ได้มีการนำผ้าทอกะเหรี่ยงซึ่งเป็นมรดกทางวัฒนธรรมมาออกแบบใหม่ให้ตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์คนเมือง ผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบ เช่น เสื้อผ้า กระเป๋า และของตกแต่งบ้าน ได้รับความนิยมจากผู้บริโภคที่ใส่ใจในผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติและต้องการสนับสนุนชุมชน นอกจากนี้ ยังมีการนำวัสดุเหลือใช้จากการเกษตรอย่างเปลือกข้าวโพดมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอีกด้วย

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์

ความสำเร็จจากโครงการ Banpu Champions for Change: การเติบโตของคาเรน ดีไซน์ ได้รับการสนับสนุนจากโครงการ Banpu Champions for Change ซึ่งเป็นโครงการที่ส่งเสริมให้เกิดธุรกิจเพื่อสังคมในประเทศไทย ผ่านการให้ทุน การอบรม และการให้คำปรึกษา โดยสนับสนุนการพัฒนาทักษะทางธุรกิจ วางแผนการตลาด และขยายช่องทางการจำหน่าย ผลลัพธ์ที่ได้คือยอดขายที่เติบโตอย่างต่อเนื่อง และสร้างรายได้ให้กับชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม เหล่านี้สร้างผลกระทบด้านบวกต่อชุมชน ตั้งแต่สร้างรายได้เสริมให้กับชาวบ้าน: โดยเฉพาะกลุ่มสตรีที่เข้ามามีส่วนร่วมในการผลิต, อนุรักษ์วัฒนธรรม: การนำผ้าทอกะเหรี่ยงมาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์ ช่วยอนุรักษ์และส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่น ตลอดจนพัฒนาชุมชน: รายได้จากการขายผลิตภัณฑ์ถูกนำกลับมาพัฒนาชุมชนในด้านต่างๆ เช่น สิ่งแวดล้อม การศึกษา และสุขภาพ

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์

ลดการเผาป่า เพิ่มพืชผลหลากหลาย: จากเดิมที่ชุมชนเน้นการปลูกข้าวโพดเป็นหลัก คาเรน ดีไซน์ ได้ส่งเสริมให้ชาวบ้านลดพื้นที่ปลูกข้าวโพดลง 50% หรือประมาณ 195 ไร่ เพื่อลดปัญหาการเผาป่าและส่งเสริมการปลูกพืชเศรษฐกิจอื่นๆ เช่น ไม้ผลและพืชพื้นเมือง ทำให้เกิดความหลากหลายทางชีวภาพและเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจให้กับชุมชน

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์

ทุนสนับสนุนเพื่อพัฒนาชุมชน: ผ่านการสนับสนุนจากโครงการ Banpu Champions for Change (BC4C) คาเรน ดีไซน์ ได้รับเงินทุน 250,000 บาท เพื่อพัฒนาระบบการผลิตให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เงินทุนดังกล่าวถูกนำไปใช้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากวัตถุดิบในท้องถิ่น เช่น การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรและการออกแบบผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์

สร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้ประกอบการเพื่อสังคม: ‘รัฐพล สุคันธี’ ผู้อำนวยการสายอาวุโส – สื่อสารองค์กร บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) มองว่าความสำเร็จของคาเรน ดีไซน์ ถือเป็นตัวอย่างที่ดีของการนำองค์ความรู้ไปใช้ประโยชน์ในการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน และเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้ประกอบการเพื่อสังคมรุ่นใหม่ในการสร้างสรรค์ผลงานที่มีคุณค่า พร้อมย้ำว่า บ้านปูมีความมุ่งมั่นที่จะสร้างระบบนิเวศกิจการเพื่อสังคมของไทยให้แข็งแกร่งร่วมกับเครือข่ายพันธมิตร

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์

ทั้งนี้ สำหรับผู้ที่สนใจร่วมโครงการ BC4C ในปี 2568 สามารถติดตามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ทางเพจ Banpu Champions for Change

ผ้าทอกะเหรี่ยงผสานนวัตกรรมสร้างชีวิตใหม่ให้ชุมชนแม่โถน้อยเดลินิวส์