กองทุน “Loss and Damage” ตั้งขึ้นเพื่อช่วยเหลือประเทศกำลังพัฒนาที่ได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากวิกฤติสภาพอากาศ แม้ว่าประเทศเหล่านี้จะมีส่วนในการปล่อยก๊าซเรือนกระจกน้อยที่สุดก็ตาม กองทุนที่ว่านี้เกิดขึ้นจากการเจรจามาอย่างยาวนานระหว่างประเทศพัฒนาแล้ว ซึ่งมีประวัติการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในปริมาณมาก และประเทศกำลังพัฒนาที่ต้องเผชิญกับผลกระทบที่ไม่อาจแก้ไขได้จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เช่น ระดับน้ำทะเลที่เพิ่มสูงขึ้น ความแห้งแล้ง ภัยแล้ง และอุทกภัย

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

จนเมื่อปลายปี 2023 “Loss and Damage” ก็ได้รับการรับรองในที่ประชุม COP28 ก่อนที่กองทุนเริ่มดำเนินการในวันที่ 1 มกราคม 2024 โดยก่อนหน้านี้ รัฐบาลสหรัฐ ได้ให้คำมั่นว่าจะสนับสนุนเงินจำนวนกว่า 17.5 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 13.5 ล้านปอนด์

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

อย่างไรก็ตาม จากล่าสุดที่ ‘เรเบคก้า ลอว์เลอร์’ รองผู้อำนวยการสำนักงานสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อมสหรัฐ ได้ส่งจดหมายแจ้งว่า รัฐบาลสหรัฐ ถอนตัวจากคณะกรรมการบริหารกองทุนดังกล่าว โดยมีผลทันทีนั้น ก่อให้เกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์อย่างเป็นวงกว้างจากนานาชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาและนักเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อม

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

“โมฮาเหม็ด อะโดว” นักวิเคราะห์นโยบายด้านสภาพภูมิอากาศและผู้อำนวยการองค์กร Power Shift Africa ได้ให้ความเห็นว่า การกระทำครั้งนี้ของสหรัฐ ถือเป็นการส่งสัญญาณที่อันตรายอย่างยิ่งต่อประชาคมโลก และยังเป็นการทำลายความไว้วางใจต่อการสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการรับมือกับปัญหาที่ทวีความรุนแรงขึ้นทุกขณะ

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

ด้าน “อาลี โมฮาเหม็ด” ประธานกลุ่มผู้เจรจาต่อรองด้านสภาพภูมิอากาศของแอฟริกา เสริมว่า สหรัฐ ในฐานะประเทศที่มีส่วนในการปล่อยก๊าซเรือนกระจกมากที่สุดกำลังบั่นทอนความช่วยเหลือที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับกลุ่มประเทศเปราะบาง ซึ่งกำลังเผชิญกับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ มิหนำซ้ำ ประเทศเหล่านี้มักเป็นประเทศที่ได้รับผลกระทบมากที่สุด ทั้ง ๆ ที่พวกเขามีส่วนในการสร้างปัญหาน้อยที่สุด

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

ท่าทีของสหรัฐ ต่อความร่วมมือด้านสิ่งแวดล้อม

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

ไม่ใช่ครั้งแรกที่ทรัมป์นำสหรัฐ ถอนตัวจากข้อตกลงด้านสิ่งแวดล้อม โดยก่อนหน้านี้ในปี 2015 เขาก็ได้ประกาศถอนตัวออกจากข้อตกลงปารีส ซึ่งต่อมาปี 2021รัฐบาลภายใต้การนำของ “โจ ไบเดน” ก็ได้นำสหรัฐ กลับเข้าสู่ข้อตกลงดังกล่าว ทว่าสถานการณ์กลับยื้อยุดฉุดกระชากไปมา เมื่อทรัมป์กลับมาดำรงตำแหน่งอีกครั้ง เขาก็ได้ประกาศถอนตัวจากข้อตกลงปารีสอีกเป็นหนที่สอง โดยให้เหตุผลว่าข้อตกลงดังกล่าวไม่เป็นธรรมและสร้างความเสียเปรียบให้กับสหรัฐ

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

“สหรัฐ จะไม่ยอมเสียเปรียบทางเศรษฐกิจ ในขณะที่จีนซึ่งเป็นประเทศที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกสูงสุดในปัจจุบันกำลังปล่อยมลพิษโดยไม่ถูกตรวจสอบ” ทรัมป์ กล่าว

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

นอกจากนี้นโยบายทรัมป์ เช่น การส่งเสริมการขุดเจาะน้ำมัน การลดบทบาทของหน่วยงานด้านสิ่งแวดล้อม และการกำหนดมาตรการภาษีศุลกากรที่อาจนำไปสู่สงครามการค้า ยังส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรมพลังงานหมุนเวียนของสหรัฐ ที่กำลังเติบโตอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมที่มีศักยภาพในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและสร้างความยั่งยืนด้านพลังงานในระยะยาว

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

ผลกระทบต่อไทย-มุมมองต่อการขับเคลื่อนประเด็นสภาพภูมิอากาศ ประเทศไทยในฐานะประเทศกำลังพัฒนา ย่อมได้รับผลกระทบทางอ้อมจากการถอนตัวของสหรัฐอเมริกาออกจากข้อตกลงด้านสภาพภูมิอากาศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการเข้าถึงแหล่งเงินทุนจากกองทุน Loss and Damage แม้ว่าไทยจะไม่ใช่ประเทศที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเมื่อเทียบกับประเทศในแอฟริกาหรือหมู่เกาะขนาดเล็ก แต่ประเทศไทยก็ได้รับผลกระทบโดยตรงจากภัยธรรมชาติที่รุนแรงขึ้น เช่น น้ำท่วม พายุ และคลื่นความร้อน

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

ทั้งนี้ประเทศไทยยังต้องเผชิญกับแรงกดดันจากนานาชาติให้ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและเปลี่ยนผ่านไปสู่พลังงานสะอาด ซึ่งต้องอาศัยเงินทุนจำนวนมาก

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์

ดังนั้น จึงควรให้ความสำคัญกับการพัฒนานโยบายด้านพลังงานที่ยั่งยืน ส่งเสริมการลงทุนในพลังงานหมุนเวียน และเรียกร้องให้ประเทศพัฒนาแล้วแสดงความรับผิดชอบต่อการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในอดีตอย่างเป็นธรรม แม้ว่าการถอนตัวของสหรัฐ จะส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่นในกลไกความร่วมมือระหว่างประเทศ แต่ไทยเราเองยังสามารถร่วมมือกับประเทศกำลังพัฒนาอื่น ๆ เพื่อเรียกร้องความเป็นธรรมด้านสภาพภูมิอากาศได้.

กองทุนสภาพอากาศสั่นคลอนไทยเสี่ยงรับผลกระทบมั้ยเมื่อสหรัฐถอนตัวเดลินิวส์